آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که هنگام درس خواندن یک اتفاقی در گذشته مدام در ذهنتان مرور شود. و ساعت‌ها وقت شما را بگیرید؟ برای اکثر دانش آموزان این اتفاق می‌افتد اما دلیل و علت آن چیست آیا این صحبتی که مطرح کردیم اصلا مبنای علمی دارد؟ بنابر پاسخ دکتر میرهلی؛ اگر این اتفاق برایتان پیش می‌آید دلیل اصلی آن این است که شما درس خواندن را دوست ندارید و موقعی‌ای که به سراغ درستان می‌روید، و حاضر هستید به هر چیزی فکر کنید کنید، به جز درس خواندن! همچنین سرعت درس خواندن شما هم پایین است و انگیزه هم ندارید! در ادامه و در سایت آکادم کنکور و موفقیت تحصیلی دکتر امیر میرهلی ما می خواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم.
آشنایی با مفهوم انگیزه
در واقع انگیزه یا Motivation می‌تواند یک‌سری پیش زمینه‌های ذهنی مانند برخاستن، عمل کردن و اقدام کردن و حرکت کردن را به همراه خود داشته باشد. این عمل باعث می‌شود که رفتارهای یک فرد دارای هدف و یک جهت مشخصی باشد. همانطور که می‌دانید بحث بی‌انگیزگی و تنبلی، یک روی سکه بحث افسردگی یا Depression است. لازم به ذکر است که این مباحث مطرح شده و همچنین مطالبی را که کمی قبل گفتیم؛ روی حاد سکه است. اما در حالت معمولش، آن فرد دوست ندارد که کاری را انجام دهد. یعنی به عبارتی خود موضوع تنبلی و بی‌حوصلگی، بخشی از آن بر می‌گردد به بی‌انگیزگی و بی‌برنامگی و بخش دیگر آن بر می‌گردد به مسئله‌ی کمبود انرژی که معمولا حالت جسمانی می‌تواند داشته باشد. در کل این‌ها حالت‌های معمولی است که ما می‌توانیم برای آن فرض کنیم.
چگونه می‌توانیم انگیزه و انرژی خود را حفظ کنیم؟
سوالی که شاید برای خیلی‌ها پیش آمده باشد این است که چگونه می‌شود که انگیزه و انرژی خود را حفظ کرد؟ یا در طول روز و اگر انگیزه و انرژی کاهش پیدا کرد چگونه آن را بازیابی کنیم؟ بازدهی و راندمان را در طول روز چگونه افزایش دهیم؟ چهار عامل موثر وجود دارد که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. و در ادامه علاوه بر ذکر آن‌ها به بررسی نیز خواهیم پرداخت.
1- هدف و یادآوری آن
هدفی که شما دارید و برای آن تلاش می‌کنید خیلی مهم است. این هدف شما است که می‌تواند با انرژی شما رابطه مستقیمیی داشته باشد در اصل این گزینه مربوط می‌شود به همان انگیزه درونی شما. پس هدفتان را مجسم کنید. و برای چیزی که می‌خواهید تلاش کنید و با انگیزه و انرژی زیاد جلو برید.
2- تنوع در نوع کار
تنوع کاری یعنی اینکه شما در طول روز فقط به یک کتاب یا یه مبحث متکی نباشید و تنوع مطالعاتی نیز داشته باشید. این حرف به این معنی نیست که میزان دقتتان را پایین بیاورید در خواندن یک درس و فوراً به سراغ یک کتاب دیگر بروید!
3- بازخورد
بازخورد یعنی میزان نتیجه و یادگیری که در آن روز از درس‌هایی که خواندید داشتید. هر چقدر میزان رضایت شما از خودتان بیشتر باشد باعث می‌شود که به همان اندازه انگیزه و انرژیتان هم برلی ادامه دادن و درس خواندن در طول روز بیشتر باشد.
4- تغذیه، خواب و ورزش
خواب و ورزش: همانطور که می‌دانید تغذیه نقش بسیار مهمی در دریافت انرژی در طول روز دارد و موادی هستند که به یادگیری کمک زیادی میکنند. پس مراقب تغذیه درست در طول روز باشید.
در نهایت؛ با عمل کردن و دقت به این نکات و عواملی که در بالا ذکر شد، می‌توانید انرژیتان را حفظ کنید و راندمان کاری خود را بالا و بالاتر ببرید. به امید اینکه هر روز بهتر از روزهای قبل خود باشید.
چرا انگیزه خود را از دست می‌دهیم؟
این موضوع یک بحث ناب فراشناختی است از این قرار که ممکن است دانش آموزان ما وقتی یک هدف را مشخص میکنند؛ بنابر اصل شفافیت در هدف، ممکن است این ترس برایشان به وجود بیاید که نکند هدف مشخص نباشد یا دچار آرمان گرایی و کمال گرایی شده‌اند و نکند در دام این اشتباهات افتاده باشند که در واقعیت اینطور نیست. یک اصل در بحث هدف وجود دارد و آن هم این است که:
«گاهی اوقات هدف برای ما کمرنگ می‌شود ولی بی رنگ نمی‌شود و این کمرنگ شدن طبیعی است»
عوامل این بی انگیزه شدن می‌تواند خستگی، حرف‌های منفی اطرافیان، شرایط منفی اطراف و… باشد. زمانی که شما در مسیر حرکت می‌کنید می‌بینید که ممکن است گاهی pause یا توقف‌هایی رخ بدهد که البته کوتاه مدت هستند و به معنای توقف کامل هم نیستند.
در این شرایط چه باید کرد؟
- تلاش بر کاهش تعداد توقف‌ها
دفعات این توقف‌های کوتاه مدت کم باشد. مثلا در ده یا سی روز یک‌بار این اتفاق بیفتد و نباید اینگونه باشد که هر روز دچار این حالت شویم. و یا دانش آموز یک روز خوب درس بخواند و یک روز بد. - تجدید قوا در مواقع خستگی
این احساس آلارم و هشداری است که به محضی که احساس شد دقیقا همان زمان باید یک قدم عقب گذاشت تا بتوان به حرکت خود ادامه داد و به قولی عقب گرد کرد.
«این دور خیز و عقب گرد یک چرخشگاه زمانی است»
جمله‌ای که در بالا گفتیم به چه معناست؟ یعنی دقیقا همان نقطه‌ی عطفی که ما به عقب می‌رویم، فکر میکنیم ،از دور به شرایطی که در آن بوده‌ایم نگاه میکنیم، عوامل خستگی را شناسایی میکنیم، دوباره هدف را بازیابی میکنیم، و با خودمان گفت و گو میکنیم؛ روشی که همواره گفته‌ایم بسیار تاثیرگذار است:
«با خود خلوت کردن و گفت و گو کردن»
در بعضی مواقع با یک آدم مثبت و واقع بین مشورت میکنیم و در آخر باز به سمت هدف می‌رویم و دوباره شروع میکنیم. پس نگران نباشید چون این احساس کاملا طبیعی است. سعی کنید تعداد دفعات و بازه‌ی زمانی هر توقف کوتاه را کم کنید یعنی اگر احساس کردید که دچار این شرایط شدید، سعی کنید یک الی دو ساعت طول بکشد نه اینکه چند روز کارتان مختل شود…
علل بی‌انگیزگی بطور خلاصه
در واقع برای این که حس بی‌انگیزگی در وجود شما بیدار شود و پدیدار شود یک‌سری عوامل وجود دارد که در بالا به بررسی آن‌ها پرداختیم. در ادامه به نام بردن مهم‌ترین آن‌ها به طور خلاصه خواهیم پرداخت
- انتخاب‌های نادرستی که می‌گیریم
- توقعات عجیب و غریبی که از خودمان داریم
- ناآگاهی از هدف و علاقه‌هایمان
- از حرف‌های نا امید کننده‌ی دیگران متأثر می‌شویم
- کمال‌گرایی
- منفی‌بافی کردن
- مدیریت زمان نادرست
آیا انگیزه کوتاه مدت است؟
این یک بحثی است که برای همه به اون باوری که تو داری کوتاه مدت است! یعنی همه‌ی ما مکرر نیاز به انگیزه داریم. نیاز به Motivation داریم برای حرکت کردن. اصلا انگیزش و هیجان، یک بخشی از علم روانشناسی است. کما این که ما کتاب‌هایی هم در این زمینه داریم که علمی و دانشگاهی نوشته شده است. سر و ته همه‌ی آن‌ها میرسد به دو نکته؛
- انگیزه بحثی درونی است. یعنی شما تا یک جایی می‌توانید از بیرون انتظار آن را داشته باشید بیشتر معطوف به خودت می‌شود. خود انگیزش بودن و به خود انگیزه دادن، که انگیزه‌ای همراه با عمل باشه و ایمان به این که من می‌توانم یک حرکتی انجام بدهم باشد.
- و دوم بحث پاداش است. یعنی عملی من انجام که پاداش‌های کوچک برایم داشته باشد. و این پاداش‌های کوچک در حکم یک دومینویی عمل کنند. که به طور مداوم انگیزه به من تزریق کنند.
پس به طور کلی تا عمل نباشد، نه به خودت می‌توانی انگیزه بدهی، نه پاداشی می‌توانی به دست بیاوری.
بنابراین:
بلند شو! عمل کن! اقدام کن! ممارست کن! مدوامت کن! ادامه بده! جلو برو! پیگیری کن! تا نتیجه حاصل شود.
سخن آخر …
در این مطلب سعی ما بر این بود به بررسی کامل این موضوع از دیدگاه علمی بپردازیم. این موضوعی که مطرح شد خیلی موضوع مهمی است. به عنوان سخن آخر از شما دعوت می‌کنم که سایت مقالات مفید و کاربردی بلاگ دکتر امیر میرهلی را مطالعه بفرمایید. همچنین می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
