قرابت معنایی، محبثی بسیار مهم در کنکور سراری است. اگر یک دانش‌آموز پشت کنکوری باشید، احتمالا تاکنون افراد زیادی به شما گفته‌اند که سعی کنید تست‌های مبحث ادبیات فارسی، به خصوص آن‌هایی که مربوط به قرابت معنایی است را، خیلی خوب بزنید. زیرا تاثیر بسیار مهمی در رتبه‌ی شما دارد. همچنین تفاوتی نمی‌کند که شما در چه رشته‌ای آزمون بدهید. به هر حال این مبحث بسیار مهم و تاثیرگذار است. احتمالا اکنون سوالات بسیاری در ذهنتان شکل گرفته است. مثلا علت این موضوع چیست؟ چرا این مبحث تا این اندازه حائز اهمیت است و می‌تواند نتیجه‌ی آزمون ما را تحت‌تاثیر قرار دهد؟ حال که انقدر بااهمیت است، چگونه می‌توانیم نمره‌ی بالاتری از آن به دست آوریم؟ در این صفحه ما به عنوان مشاوران تخصصی کنکور سراسری، به تمام سوالات شما در این زمینه پاسخ خواهیم داد. به علاوه بهترین روش مطالعه‌ی مبحث قرابت معنایی را نیز برایتان بازگو خواهیم کرد.
پیش از آن که به علت اهمیت این مبحث و روش صحیح مطالعه‌ی آن برای کنکور بپردازیم، ابتدا بهتر است درباره‌ی ماهیت آن توضیحاتی دهیم. همان طور که می‌دانید برای درک یک اصطلاح ابتدا لازم است معنای لغویش تحت بررسی قرار گیرد. اصطلاح قرابت معنایی از دو واژه‌ی قرابت و معنا تشکیل شده است. لغت اول در تمام واژه‌نامه‌ها به معنی نسبت داشتن و مرتبط بودن است. پس می‌توان این اصطلاح را نزدیکی و ارتباط داشتن معنای اشعار به یک‌دیگر، تعریف کرد. این اصطلاح مربوط به مبحثی از درس ادبیات است که در کنکور سراسری اهمیت ویژه‌ای دارد. با توجه به معنای این اصطلاح می‌توانیم بفهمیم کسانی که در کنکور شرکت می‌کنند، باید بتوانند اشعاری را که از نظر معنایی به هم نزدیک‌اند، تشخیص دهند. گاهی نیز می‌بایست متوجه تفاوت شعری که مفهومش با بقیه اشعار فرق دارد، بشوند. پس سر و کار آزمون‌دهنده با معنا و مفهوم اشعار است.
دلیل اهمیت قرابت معنایی برای موفقیت کنکور
حال که با مفهوم مقوله‌ی قرابت معنایی آشنا شدید، وقت آن است که به سوالتتان درباره‌ی علت اهمیت آن توضیح دهیم. به طور کلی چند دلیل برای این موضوع وجود دارد. همان‌طور که می‌دانید ادبیات فارسی، اولین درسی است که هنگام گشودن دفترچه‌ی عمومی کنکور سراسری، با آن مواجه خواهید شد. در واقع حکم اولین سوال امتحان را دارد که اگر بتوانید به خوبی از پس آن برآیید، اعتماد به نفس شما به طور چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند و تاثیر بسیار مثبتی بر عملکردتان در زمان باقی مانده‌ی آزمون دارد. برای این که بتوانید از پس اولین درس دفترچه‌ی آزمون سراسری به خوبی بربیایید، می‌بایست به این مبحث توجه ویژه‌ای داشته باشید. زیرا قرابت معنایی، همواره پرسوال‌ترین بخش در ادبیات است. به طوری که 9 تست را به خود اختصاص داده است. هر چند شما به سادگی می‌توانید از تمام این تست‌ها پله‌ی ترقی بسازید. اما چرا می‌گوییم به سادگی؟
بهترین روش‌های مطالعه قرابت معنایی
باید بدانید که تشخیص ارتباط و نزدیکی اشعار، برعکس دیگر بخش‌های ادبیات فارسی، که نیاز به حفظ کردن دارند، یک مهارت است. مهارتی که با تمرین و تکرار به آن دست خواهید یافت. به طوری که پس از آن می‌توانید مفهوم هر شعری را دریابید و با دیگر اشعار مقایسه کنید. بدون این که پیش از آن با هیچ کدام از آن اشعار روبه‌رو شده باشید. بدون شک کسب یک مهارت و به کار بستن آن، بسیار ساده‌تر از حفظ هزاران مورد و یادآوری آن‌ها می‌باشد. اما چگونه درس بخوانیم که به این مهارت دست پیدا کنیم؟ در ادامه ما چند نکته‌ی مهم برای مطالعه‌ی این مبحث را برای شما بازگو می‌کنیم. یقین داشته باشید که اگر همواره این نکات را مد نظر قرار دهید و آن‌ها را به کار ببندید، تست‌های این مبحث دیگر چالشی برای شما نخواهند بود. بلکه تبدیل به فرصت طلایی و برگ برنده‌تان خواهند شد.
-
درست بخون
چالش بر‌انگیزترین موضوع برای آزمون‌دهندگان، هنگام مواجه با اشعار، خوانش صحیح آن‌ها می‌باشد. زیرا در شعر، الزامی به رعایت ترتیب جملات دستور زبان فارسی وجود ندارد. به طوری که فعل، فاعل و مفعول می‌توانند هر کجای جمله باشند. به علاوه در اشعار کهن، کلماتی یافت می‌شوند که امروزه دیگر مورد استفاده نیستند و به همین دلیل اکثریت با آن‌ها آشنایی نداشته و معنایشان را نمی‌دانند. همین عوامل خوانش شعر را دچار تبدیل به دشوارترین مرحله در پاسخگویی به تست‌های ادبیات، به خصوص مبحث قرابت معنایی، می‌کنند. زیرا اگر شما نتوانید بیتی که در مقابلتان قرار دارد را بخوانید چطور می‌توانید مفهوم آن را درک کنید؟ پس برای درک معنای اشعار، پیش از هر کاری لازم است که شما بتوانید معنای کلمات کهن را متوجه شوید و ساختار جمله را تشخیص دهید. آن زمان خوانش و متعاقبا فهم شعر نیز برایتان آسان خواهد شد.
-
چیزی که می‌خونی رو بفهم
همان طور که گفتیم آن چه در مبحث قرابت معنایی از ما خواسته می‌شود، در معنی لغوی آن نهفته است. و آن چیز تشخیص ارتباط معنای اشعار با یک‌دیگر می‌باشد. از این رو درست خواندن شعر تنها کاری نیست که باید انجام دهیم. بلکه از طریق آن می‌بایست به معنا و مفهوم اشعار دست پیدا کنیم. اما مسئله‌ی مهم آن است که معنا و مفهوم مترادف یک دیگر نیستند. بلکه دو سطح جداگانه در فهم اشعارند. معنا همان برگرداندن شعر به نثر روان است. اما مفهوم، همان مضمونی است که کلمات شعر قصد دارند به ما بفهمانند. هر دو این‌ها در تشخیص ارتباط اشعار، حائز اهمیت هستند. اما بیشترین اهمیت در قرابت معنایی به مفاهیم اختصاص دارد. با این وجود تا زمانی که معنای شعری را نفهمیم، مفهوم آن را نیز به دست نخواهیم آورد.
-
به کتاب اکتفا نکن
طراحان سوال کنکور سراسری با مطرح کردن مقوله‌ی قرابت معنایی، سعی بر آن دارند که میزان تسلط شما بر خوانش اشعار و درک معنا و مفهوم آن‌ها را بسنجد. در واقع هدف آن‌ها، سنجش حافظه‌ی شما نیست. بلکه به دنبال سنجش میزان مهارتتان هستند. همیشه وقتی پای مهارت در آزمونی وسط باشد، شما با مثال‌هایی که در کتاب درسی دیده‌اید مواجه نخواهید شد. بلکه آن‌ها تنها مقدمه‌ای برای یادگیری شما هستند. پس برای یادگیری مهارت تشخیص ارتباط اشعار، نباید به مطالعه‌ی اشعاری که در کتاب درسی خود می‌بینید، اکتفا کنید. بلکه با مطالعه‌ی کتاب‌های آمادگی کنکور می‌توانید با اشعار دیگر و روش‌های خوانش آن‌ها و درک مفهومشان، آشنا شوید. البته به هیچ عنوان نباید کتاب درسی را کنار بگذارید. زیرا احتمال آمدن تست از میان اشعار کتاب نیز وجود دارد. به طوری که آزمون‌دهندگان در کنکور سراسری سال 99، با همین پدیده مواجه شدند.
-
تست بزن
از دیگر کارهای مهمی که می‌بایست برای کسب مهارت تشخیص ارتباط اشعار با یک دیگر انجام دهید، زدن تست‌های آموزشی و سال‌های پیشین است. هر کدام از این تست‌ها منافع خود را برای شما دارند. تست‌های آموزشی می‌توانند مطالبی که پیش‌تر مطالعه کرده‌اید را در ذهن شما تثبیت کنند. به علاوه امکان مرور مطالب و آشنایی با شیوه‌ی طرح سوال در کنکور سراسری را نیز برای شما فراهم می‌کنند. شما با زدن تست‌های آزمایشی با مفاهیم مختلف قرابت معنایی که اهمیت ویژه‌ای دارند، آشنا می‌شوید. پس از آن نوبت به انجام تست‌های کنکوری سال‌های گذشته می‌رسد. این تست‌ها شما را با مفاهیم و ابیات مورد علاقه‌ی طراحان سوال کنکور آشنا می‌کند. به این طریق متوجه می‌شوید که باید انتظار چه نوع تست‌هایی را بکشید.
-
مفاهیم مهم رو بشناس
پس از آن که تست‌های کنکور چند سال متمادی را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که چه مفاهیمی دارای اهمیت زیادی می‌باشند. زیرا همواره نیمی از سوالات کنکور که به موارد مهم اختصاص دارند، هر سال تکرار می‌شوند. با شناخت این مفاهیم کارتان بسیار آسان خواهد شد. به طور کلی اشعاری که مضمونی عارفانه و عاشقانه دارند، بیشترین تست‌های کنکور را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که به ندرت با اشعار حماسی رو به رو می‌شویم.
سخن آخر
با رعایت نکات ذکر شده می‌توانید به طور چشم‌گیری در زدن تست‌های قرابت معنایی پیشرفت کنید. اما فراموش نکنید که کنکور بیش از هر چیز، مسابقه‌ی سرعت و مهارت است. کسانی در این مسابقه جایگاه‌های برتر را کسب می‌کند که زمانشان را به درستی مدیریت کنند و برای موفقیت در ساعات نهایی برنامه‌ای دقیق و حساب شده داشته باشند. برای دریافت برنامه ی طلایی موفقیتتان با ما در ارتباط باشید.